Podcast
In “Het is ochtend in het Avondland” schetst verhalenverteller Kris Janssens een bitterzoet beeld van zijn nieuwe thuisland Cambodja, waar hij bij toeval terechtkwam en met een mix van vertedering en verwondering de veranderende samenleving beschrijft.
Het tweede seizoen van Ochtend in het Avondland zit erop. En toch is er is nog zoveel dat ik je over dit boeiende land zou willen vertellen.
Na zes jaar Cambodja heb ik mij helemaal met dit land verzoend. Toch is er één ding dat mij stoort: de nonchalante wegwerpcultuur.
Intussen zijn we in Cambodja in de natte periode van het jaar aanbeland. Impressie van een regenseizoen.
In Aflevering 2 had ik het over de tijger, die helemaal verdwenen is uit de Cambodjaanse bossen. Vandaag moet er alweer een ander jungledier gered worden: de krokodil!
Als radiomaker ben ik erg gevoelig voor geluid. Dan moet je net in Cambodja wonen. Cambodjanen zijn...luid. Of laat ik het zo zeggen 'auditief erg aanwezig’.
Er is in Cambodja wel degelijk een spoorwegnet, maar ik had hier nog nooit de trein genomen. Tot nu. Spoor mee van Phnom Penh naar Kampot!
Ik ben als bij toeval in Cambodja komen aanwaaien. Soms voel ik mij hier als de kleine Dorothy uit “De tovenaar van Oz”, die met een bang hartje the yellow brick road volgt.
"Kan je in een land als Cambodja openlijk homo zijn?”, wordt mij wel eens gevraagd. Dat kan! Ik neem je mee naar mijn favoriete gaybar, vlak bij het koninklijk paleis in Phnom Penh en tegenover een boeddhistische tempel.
Er was een tijd dat Frankrijk de baas was in Cambodja. Maar dat is intussen meer dan zestig jaar geleden. Toch kom je die Fransen op onverwachte plekken en momenten nog tegen.
Ik wil iets opbiechten: ik heb Cambodja een "door God vergeten" land genoemd. Maar misschien heb ik mij in Onze-Lieve-Heer vergist en heeft hij deze parel gewoon verborgen willen houden.
De Cambodjaanse premier heeft het land stevig in zijn greep. Zo is zijn vrouw al jaren voorzitster van het Cambodjaanse Rode Kruis. Maar slaat ze daar zélf ook munt uit?
Als je héél goed zoekt, vind je overblijfselen van het gouden rock-'n-roll tijdperk, toen Cambodja “de parel van Zuidoost-Azië” was. In kunststad Battambang, in het noordwesten, bestaat nog zo’n stille getuige uit de jaren 60.
Precies twee jaar geleden, in maart 2020, ging de wereld in lockdown. Cambodja bleef grotendeels gespaard van het coronavirus, maar de toeristen worden erg gemist.
Soms word je voor dag en dauw wakker gemaakt door het getokkel van een xylofoon. Maar de zachte melodielijntjes zijn een sinistere voorbode van wat komen gaat: de treurige gezangen van een uitvaart.
Het WWF wil opnieuw tijgers in Cambodja, maar dat is geen eenvoudige opdracht. Zelfs in zogenaamde beschermde natuurgebieden wordt op grote schaal gejaagd en gerooid.
Cambodjanen vieren drie keer Nieuwjaar: één keer op 1 januari, één keer met de Chinezen en één keer in april, als het sterrenteken ‘ram’ een nieuwe cyclus van de dierenriem inluidt. En toevallig (of niet) valt mijn verjaardag samen met dat Cambodjaanse nieuwjaarsfeest.
Heb je de voorbije maanden een aflevering van de podcast gemist? In zes minuten tijd krijg je hier een overzicht van het eerste seizoen “Ochtend in het Avondland”.
Cambodja is een boeddhistisch land, maar het geloof is breder dan het verhaal over Boeddha. Zelfs de sfeer van Kerstmis is voelbaar tot hier. Al heeft dat vooral met de glitter en de kitsch te maken.
Het lukt mij intussen aardig om me uit de slag te trekken in het Khmer, de Cambodjaanse taal. Maar velen kunnen nog altijd niet begrijpen dat hùn woorden uit mijn mond kunnen komen.
Ik beperk mij in Cambodja tot observeren en beschrijven van wat ik rond mij zie, zonder hier iets aan de samenleving te willen veranderen. Maar dit land trekt verschillende soorten expats aan.
Het wordt hoog tijd om je Cambodja’s hoofdstad, Phnom Penh, voor te stellen. En in deze aflevering kom je eindelijk te weten hoe ik in hier terechtgekomen ben.
Ik doe heel hard mijn best om hier Cambodjaan onder de Cambodjanen te zijn, maar ik zal toch altijd ‘Barang’ blijven - vreemde.
Nu de regen stilaan stopt, begint ook het huwelijksseizoen opnieuw. De traditie wil dat het echtpaar om de haverklap een andere outfit aantrekt.
Cambodjanen kunnen berusten in hun lot, en dat is een positieve eigenschap, maar soms zouden ze wat meer ambitie mogen tonen.
Als ik het even niet meer weet, ga ik hier aan de straatkant zitten. Een uurtje eenvoudigweg naar Cambodjaanse weggebruikers kijken, kan me instant vrolijk maken.
Ik ben jaloers op de fiere eigenwaarde van de Cambodjanen. Ze kunnen het leven recht in de ogen kijken, met een blik van “kom maar op met je tegenslagen”.
De markt van Battambang is een attractie op zich. Aan elk loshangend touwtje knopen de Cambodjanen een nieuw verlengstuk vast. En je hebt geen idee waar het zal eindigen.
Vandaag kijk ik even naar de buren in Thailand, waar vijf jaar geleden de populaire koning Bhumibol overleed. Een aflevering over mijn aanhouding in Bangkok, aanhoudend straatprotest en een Pinguïn.
In de Cambodjaanse cultuur is leeftijd erg belangrijk. De helft van de Cambodjanen is jonger dan 25 jaar. Als veertiger ben ik voor de meesten dan ook een ‘Bong', een oudere broer. Ik geniet van dat respect, zeker als het van mooie jongens komt.
Vandaag rijd je in Sihanoukville over een netwerk van statige maar zielloze lanen, die griezelig spic en span zijn. Alsof je plots een rechte lijn trekt door een bochtig labyrint, zodat je meteen de uitgang toont en het speelplezier wegneemt.
Een plek die zonder meer teloorgang uitademt, is Sihanoukville, in het zuiden. Ik heb er gezien hoe wij tot de laatste snik zullen blijven drinken op het leven, terwijl de wereld rondom ons in de modder verzinkt.
Het is erg stil in Angkor Wat, de trots van Cambodja. Door de pandemie komen er geen toeristen meer naar het beroemde tempelcomplex. Maar de eeuwenoude stenen blijven rotsvast overeind staan.
Het 'groezelige' kantje van Cambodja spreekt mij aan. Het gevoel dat het nog niet 'af' is, houdt een belofte voor de toekomst in.
In 2016 ben ik verhuisd van Brussel naar Cambodja. Het is een godvergeten land. Letterlijk. God is vergeten dat hij het ooit gemaakt heeft. En de wereld met hem.
